THẾ NÀO LÀ TỔ CHỨC, CÁ NHÂN KINH DOANH NGÀNH, NGHỀ PHI TÀI CHÍNH CÓ LIÊN QUAN? GIAO DỊCH ĐÁNG NGỜ VÀ GIAO DỊCH CÓ GIÁ TRỊ LỚN PHẢI BÁO CÁO? GIAO DỊCH ĐẶC BIỆT?

Ngày 28/7/2023 khi Thông tư 09/2023/TT-NHNN ngày 28/7/2023 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật phòng, chống rửa tiền có hiệu lực thì các phương tiện thông tin truyền thông có rất nhiều bài viết tuyên truyền liên quan đến việc báo cáo các giao dịch thuộc diện giao dịch đáng ngờ hoặc giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo hoặc giao dịch đặc biệt. Vậy có phải tất cả các cá nhân, tổ chức kinh doanh đều phải báo cáo đối với các giao dịch này hay không? Trong bài viết này AV Counsel xin giải đáp một số thắc mắc có liên quan đã được nhiều người quan tâm hiện nay liên quan đến thông tư 09.

- Căn cứ pháp lý:

• Luật phòng, chống rửa tiền 2022;
• Nghị định 19/2023/NĐ-CP ngày 28/4/2023 quy định chi tiết một số điều của luật phòng, chống rửa tiền.
• Thông tư 09/2023/TT-NHNN ngày 28/7/2023 hướng dẫn thực hiện một số điều của Luật phòng, chống rửa tiền.

- Nội dung:

1. Giao dịch đáng ngờ là gì?

Theo đó Luật phòng, chống rửa tiền không định nghĩa cụ thể thế nào là giao dịch đáng ngờ mà chỉ liệt kê những trường hợp để nhận biết giao dịch đáng ngờ thông qua những dấu hiệu của chúng.

Cụ thể Điều 26 Luật phòng, chống rửa tiền quy định về báo cáo giao dịch đáng ngờ như sau:

“Điều 26. Báo cáo giao dịch đáng ngờ

1. Đối tượng báo cáo có trách nhiệm báo cáo giao dịch đáng ngờ cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trong trường hợp sau đây:

a) Khi biết giao dịch được thực hiện theo yêu cầu của bị can, bị cáo, người bị kết án và có cơ sở hợp lý để nghi ngờ tài sản trong giao dịch là tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc có nguồn gốc thuộc quyền sở hữu, quyền kiểm soát của bị can, bị cáo, người bị kết án đó. Việc xác định bị can, bị cáo, người bị kết án theo thông báo của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;

b) Khi có cơ sở hợp lý để nghi ngờ tài sản trong giao dịch liên quan đến rửa tiền được xác định từ việc xem xét, thu thập và phân tích thông tin khi khách hàng, giao dịch có một hoặc nhiều dấu hiệu đáng ngờ quy định tại các điều 27, 28, 29, 30, 31, 32 và 33 của Luật này và có thể từ các dấu hiệu khác do đối tượng báo cáo xác định.

2. Khi phát hiện dấu hiệu đáng ngờ ngoài các dấu hiệu quy định tại các điều 27, 28, 29, 30, 31, 32 và 33 của Luật này, đối tượng báo cáo, các Bộ, ngành có liên quan thông báo cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

3. Căn cứ yêu cầu của công tác phòng, chống rửa tiền trong từng thời kỳ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam trình Chính phủ bổ sung các dấu hiệu đáng ngờ theo các ngành, lĩnh vực ngoài các dấu hiệu quy định tại các điều 27, 28, 29, 30, 31, 32 và 33 của Luật này.

4. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy định chế độ báo cáo về giao dịch đáng ngờ.”

Dựa vào quy định nêu trên chúng ta có thể định nghĩa giao dịch đáng ngờ là những giao dịch có đối tượng là tài sản đang thuộc quyền sở hữu hoặc có nguồn gốc thuộc quyền sở hữu, quyền kiểm soát của bị can, bị cáo, người bị kết án hoặc những giao dịch có dấu hiệu đáng ngờ theo quy định của Luật phòng, chống rửa tiền hoặc nằm ngoài những dấu hiệu của Luật phòng, chống rửa tiền nhưng đối tượng báo cáo nghi ngờ đó là giao dịch đáng ngờ.

2. Giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là gì?

Căn cứ khoản 3 Điều 3 Luật phòng, chống rửa tiền quy định: “Giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là giao dịch bằng tiền mặt hoặc ngoại tệ tiền mặt được thực hiện một hoặc nhiều lần trong một ngày, có tổng giá trị bằng hoặc vượt mức quy định.”

Khoản 2 Điều 25 Luật phòng, chống rửa tiền thì Thủ tướng Chính phủ quyết định mức giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ.

Theo Quyết định 20/2013/QĐ-TTg hiệu lực đến ngày 30/11/2023 quy định mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là 300.000.000 (ba trăm triệu) đồng. Từ ngày 01/12/2023 Quyết định 11/2023/QĐ-TTg ngày 27/4/2023 thì mức giá trị của giao dịch có giá trị lớn phải báo cáo là 400.000.000 (bốn trăm triệu) đồng trở lên.

3. Giao dịch đặc biệt là gì?

Cũng giống như giao dịch đáng ngờ thì giao dịch đặc biệt chưa được định nghĩa cụ thể mà chỉ được liệt kê là những giao dịch có giá trị lớn bất thường hoặc phức tạp. Theo đó Điều 8 Nghị định 19/2023/NĐ-CP ngày 28/04/2023 quy định:

“Điều 8. Giao dịch có giá trị lớn bất thường hoặc phức tạp

1. Giao dịch có giá trị lớn bất thường là giao dịch rõ ràng không tương xứng với thu nhập hoặc không phù hợp với mức giá trị giao dịch thường xuyên của khách hàng với đối tượng báo cáo.

2. Giao dịch phức tạp là giao dịch không phù hợp với quy mô, loại hình và lĩnh vực hoạt động của khách hàng hoặc không phù hợp với tần suất, phương thức và quy mô của các giao dịch tương đương trong cùng ngành, lĩnh vực.”

4. Những cá nhân, tổ chức nào có trách nhiệm báo cáo theo quy định của Luật phòng, chống rửa tiền?

Như các quy định đã nêu thì quy định đều sử dụng cụm từ “Đối tượng báo cáo” để chỉ chủ thể có nghĩa vụ phải thực hiện chế độ báo cáo theo quy định.

Căn cứ Điều 4 Luật phòng, chống rửa tiền quy định:

“Điều 4. Đối tượng báo cáo

1. Đối tượng báo cáo là tổ chức tài chính được cấp giấy phép thực hiện một hoặc một số hoạt động sau đây:

a) Nhận tiền gửi;

b) Cho vay;

c) Cho thuê tài chính;

d) Dịch vụ thanh toán;

đ) Dịch vụ trung gian thanh toán;

e) Phát hành công cụ chuyển nhượng, thẻ ngân hàng, lệnh chuyển tiền;

g) Bảo lãnh ngân hàng, cam kết tài chính;

h) Cung ứng dịch vụ ngoại hối, các công cụ tiền tệ trên thị trường tiền tệ;

i) Môi giới chứng khoán; tư vấn đầu tư chứng khoán, bảo lãnh phát hành chứng khoán;

k) Quản lý quỹ đầu tư chứng khoán; quản lý danh mục đầu tư chứng khoán;

l) Kinh doanh bảo hiểm nhân thọ;

m) Đổi tiền.

2. Đối tượng báo cáo là tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành, nghề phi tài chính có liên quan theo quy định của pháp luật thực hiện một hoặc một số hoạt động sau đây:

a) Kinh doanh trò chơi có thưởng, bao gồm: trò chơi điện tử có thưởng; trò chơi trên mạng viễn thông, mạng Internet; casino; xổ số; đặt cược;

b) Kinh doanh bất động sản, trừ hoạt động cho thuê, cho thuê lại bất động sản và dịch vụ tư vấn bất động sản;

c) Kinh doanh kim khí quý, đá quý;

d) Kinh doanh dịch vụ kế toán; cung cấp dịch vụ công chứng; cung cấp dịch vụ pháp lý của luật sư, tổ chức hành nghề luật sư;

đ) Cung cấp dịch vụ thành lập, quản lý, điều hành doanh nghiệp; cung cấp dịch vụ giám đốc, thư ký công ty cho bên thứ ba; cung cấp dịch vụ thỏa thuận pháp lý.

3. Chính phủ quy định hoạt động mới phát sinh có rủi ro về rửa tiền của đối tượng báo cáo chưa được quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này sau khi được sự đồng ý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội.”

Như vậy, đối tượng báo cáo sẽ được phân loại thành 2 dạng: một là, tổ chức tài chính; hai là, tổ chức, cá nhân kinh doanh ngành, nghề phi tài chính có liên quan và chi tiết để nhận biết cụ thể hai đối tượng này đó là căn cứ vào ngành nghề hoạt động, theo đó chỉ có những cá nhân, tổ chức thuộc đối tượng báo cáo được quy định tại Điều 4 Luật phòng, chống rửa tiền sẽ có nghĩa vụ báo cáo theo chế độ đã được quy định cụ thể theo Thông tư 09 đã ban hành.

5. Giá trị giao dịch chuyển tiền điện tử bao nhiêu thì phải báo cáo?

Căn cứ khoản 1, 2 Điều 9 Thông tư 09/2023/TT-NHNN ngày 28/7/2023 quy định:

“1. Đối tượng báo cáo có trách nhiệm thu thập thông tin tại khoản 3 Điều này và báo cáo Cơ quan thực hiện chức năng, nhiệm vụ phòng, chống rửa tiền bằng dữ liệu điện tử theo quy định tại khoản 1 Điều 10 Thông tư này khi thực hiện giao dịch chuyển tiền điện tử trong các trường hợp sau đây:

a) Giao dịch chuyển tiền điện tử mà tất cả các tổ chức tài chính tham gia giao dịch chuyển tiền điện tử quy định tại khoản 1 Điều 8 Thông tư này cùng ở Việt Nam (sau đây gọi là giao dịch chuyển tiền điện tử trong nước) có giá trị giao dịch chuyển tiền điện tử từ 500.000.000 (năm trăm triệu) đồng trở lên hoặc bằng ngoại tệ có giá trị tương đương;

b) Giao dịch chuyển tiền điện tử mà có ít nhất một trong các tổ chức tài chính tham gia giao dịch chuyển tiền điện tử quy định tại khoản 1 Điều 8 Thông tư này ở các quốc gia, vùng lãnh thổ ngoài Việt Nam (sau đây gọi là giao dịch chuyển tiền điện tử quốc tế) có giá trị giao dịch chuyển tiền điện tử từ 1.000 (một nghìn) đô la Mỹ trở lên hoặc bằng ngoại tệ khác có giá trị tương đương.”

Trên đây là một số nội dung AV Counsel muốn chia sẻ đến quý bạn đọc liên quan đến các quy định về phòng, chống rửa tiền.

________________________________

Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT TNHH AV COUNSEL

 Fanpage: https://www.facebook.com/congtyluatavcounsel

                  https://www.facebook.com/luatsuvadoanhnghiep/

 Website: https://avcounsel.com/

 Email: info.avcounsel@gmail.com

 Hotline: 094.333.4040

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!

Trân trọng./.