CÓ ĐƯỢC YÊU CẦU BỎ TÊN CHA TRÊN GIẤY KHAI SINH KHÔNG?

AV Counsel qua bài viết này sẽ chia sẻ cho quý bạn đọc về nội dung Có được bỏ tên cha trên giấy khai sinh của con không?

- Cơ sở pháp lý:

• Luật Hôn nhân gia đình 2014;
• Luật Hộ tịch 2014;
• Nghị định 123/2015/NĐ-CP ngày 15/11/2015 quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Hộ tịch.

1. Có thể tước quyền làm cha của người khác không?

Giấy khai sinh đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống của mỗi người, là một hồ sơ quan đặc biệt khi tham gia các thủ tục hành chính. Thông giấy khai sinh bao gồm tên, tuổi, ngày tháng năm sinh, quê quán, và đặc biệt là thông tin về cha mẹ.

Do nhiều lý do khác nhau, giấy khai sinh có thể không đầy đủ về thông tin cha, mẹ. Có những trường hợp khi cha hoặc mẹ muốn tiến hành thủ tục loại bỏ tên của một trong hai người khỏi giấy khai sinh. Tuy nhiên, theo quy định của pháp luật, không phải tất cả các trường hợp đều có quyền bỏ tên cha mẹ khỏi giấy khai sinh của con.

Theo quy định của pháp luật, quan hệ cha con có thể là quan hệ huyết thống (cha con đẻ) hoặc quan hệ nuôi dưỡng (cha con nuôi), là quyền nhân thân và không thể bị tước đoạt quyền của họ.

Căn cứ Khoản 3 Điều 82 Luật Hôn nhân gia đình quy định “Cha, mẹ không trực tiếp nuôi con lạm dụng việc thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con thì người trực tiếp nuôi con có quyền yêu cầu Tòa án hạn chế quyền thăm nom con của người đó.”

Như vậy, nếu cha không trực tiếp nuôi con mà lại lạm dụng quyền thăm nom để cản trở hoặc gây ảnh hưởng xấu đến việc trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con, người mẹ nuôi con có quyền yêu cầu tòa án hạn chế quyền thăm nom của cha.

2. Yêu cầu bỏ tên cha khỏi giấy khai sinh được không?

Quy định về việc thay đổi, cải chính hộ tịch được miêu tả trong Điều 7 Nghị định 123/2015/NĐ-CP như sau:

- Việc thay đổi họ, chữ đệm, tên cho người dưới 18 tuổi theo quy định tại Khoản 1 Điều 26 Luật Hộ tịch phải có sự đồng ý của cha, mẹ người đó và được thể hiện rõ trong Tờ khai; đối với người từ đủ 9 tuổi trở lên thi còn phải có sự đồng ý của người đó.

- Cải chính hộ tịch theo quy định của Luật Hộ tịch là việc chỉnh sửa thông tin cá nhân trong Sổ hộ tịch hoặc trong bản chính giấy tờ hộ tịch và chỉ được thực hiện khi có đủ căn cứ để xác định có sai sót do lỗi của công chức làm công tác hộ tịch hoặc của người yêu cầu đăng ký hộ tịch.

Do đó, nếu muốn loại bỏ tên cha khỏi giấy khai sinh của con, chỉ có thể thực hiện thủ tục không công nhận quan hệ cha con hoặc có sự đồng thuận giữa các đương sự trong trường hợp nhận con nuôi. Tuy nhiên trên thực tế, nếu không có thuộc trường hợp đồng thuận thì chỉ thực hiện được việc bỏ tên người cha khi người con không có quan hệ huyết thống với người cha. Như vậy, không thể thực hiện thủ tục xóa tên người cha trên giấy khai sinh của con nếu không được Tòa án tuyên bố không công nhận quan hệ  cha, con.

3. Những trường hợp có thể bỏ tên cha trong giấy khai sinh của con

Việc loại bỏ tên cha khỏi giấy khai sinh đơn giản là hành động loại bỏ thông tin về cha của người con khỏi tài liệu chính thức này. Hiện nay, có hai trường hợp cụ thể mà quy định cho phép việc này xảy ra:

Thứ nhất, Khi người con được chấp nhận làm con nuôi và cha mẹ nuôi quyết định thay đổi thông tin về cha mẹ trong giấy khai sinh sau khi hoàn tất quy trình nhận nuôi. Căn cứ khoản 10 Điều 4 Luật Hộ tịch, thay đổi hộ tịch là quá trình cơ quan có thẩm quyền thực hiện để đăng ký sự thay đổi thông tin hộ tịch của cá nhân, tuân theo lý do hợp lệ theo quy định của pháp luật dân sự hoặc thay đổi thông tin về cha, mẹ trong nội dung khai sinh theo quy định của pháp luật.

Thứ hai, Khi cha không công nhận con và được Tòa án xác định theo quy định tại khoản 2 Điều 88 Luật Hôn nhân và Gia đình. Nếu cha, mẹ không thừa nhận con, cần phải có chứng cứ và thông qua quy trình xác định của Tòa án. Do đó, chỉ khi có bản án hoặc quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật về việc không xác định cha, mẹ con, thì việc xoá tên cha trong giấy khai sinh mới được thực hiện.

Để tiến hành thủ tục không công nhận quan hệ cha con, cha/mẹ cần khởi kiện Tòa án để đạt được sự công nhận. Người khởi kiện phải nộp đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền các hồ sơ sau đây:

- Đơn khởi kiện: Bao gồm thông tin chi tiết về vụ án và yêu cầu không công nhận quan hệ cha con.

- Giấy tờ nhân thân của người khởi kiện và người bị kiện: Bao gồm chứng minh thư nhân dân, thẻ căn cước công dân, sổ hộ khẩu, hoặc văn bản xác minh thông tin cư trú (nếu người bị kiện không có tài liệu chứng minh địa chỉ cư trú).

- Giấy khai sinh của con: Chứng minh quan hệ cha con.

- Căn cứ chứng minh không công nhận quan hệ cha con: Thường là giấy xét nghiệm ADN để xác minh quan hệ huyết thống.

- Giấy đăng ký kết hôn của vợ chồng: Để làm rõ tình trạng hôn nhân và có thể ảnh hưởng đến quan hệ cha con.

Trong trường hợp Tòa án, sau khi thụ lý vụ án, xác định có căn cứ chấp nhận yêu cầu không công nhận quan hệ cha con, Tòa án sẽ ban hành bản án công nhận yêu cầu. Sau khi có quyết định hoặc bản án từ Tòa án, cha/mẹ sẽ thực hiện thủ tục xóa bỏ tên cha trong giấy khai sinh của con tại UBND cấp xã nơi đăng ký khai sinh hoặc UBND cấp huyện (đối với trường hợp có yếu tố nước ngoài).