CÁC TỘI PHẠM XÂM PHẠM TRẬT TỰ QUẢN LÝ KINH TẾ

Bộ luật hình sự 2015 không quy định khái niệm các tội phạm xâm phạm trật tự kinh tế như một số chương của Bộ luật hình sự, nhưng căn cứ khái niệm tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 8 Bộ luật hình sự 2015 quy định “Tội phạm là hành vi nguy hiểm cho xã hội được quy định trong Bộ luật Hình sự, do người có năng lực trách nhiệm hình sự hoặc pháp nhân thương mại thực hiện một cách cố ý hoặc vô ý, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ Tổ quốc, xâm phạm chế độ chính trị, chế độ kinh tế, nền văn hóa, quốc phòng, an ninh, trật tự, an toàn xã hội, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, xâm phạm quyền con người, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, xâm phạm những lĩnh vực khác của trật tự pháp luật xã hội chủ nghĩa mà theo quy định của Bộ luật này phải bị xử lý hình sự.”. Qua bài viết này AV Counsel sẽ chia sẻ cho Quý bạn đọc khái quát về các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế.

- Cơ sở pháp lý: Bộ luật hình sự 2015 sửa đổi bổ sung 2017.

- Nội dung:

1. Các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế được quy định tại chương XXIII Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017 (Sau đây gọi tắt là BLHS), bao gồm 48 tội phạm quy định từ Điều 188 đến Điều 234, được chia thành 03 nhóm quy định tại 3 mục gồm:

a. Mục 1: các tội phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại, gồm 12 tội: Tội buôn lậu; Tội vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới; Tội sản xuất, buôn bán hàng cấm; Tội tàng trữ, vận chuyển hàng cấm; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; Tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi; Tội đầu cơ; Tội quảng cáo gian dối; Tội lừa dối khách hàng; Tội vi phạm quy định về cung ứng điện. (Điều 188 đến Điều 199)

b. Mục 2: các tội phạm trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, gồm 17 tội: Tội trốn thuế; Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; Tội làm, buôn bán tem giả, vé giả; Tội in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; Tội vi phạm quy định về bảo quản, quản lý hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; Tội lập quỹ trái phép; Tội vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng; Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả; Tội làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành công cụ chuyển nhượng giả hoặc các giấy tờ có giá giả khác; Tội cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán; Tội sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán; Tội thao túng thị trường chứng khoán; Tội làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán; Tội gian lận trong kinh doanh bảo hiểm; Tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp; Tội gian lận bảo hiểm y tế; Tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động (Điều 200 đến Điều 216)

c. Mục 3: các tội phạm khác xâm phạm trật tự quản lý kinh tế gồm 19 tội: Tội vi phạm quy định về cạnh tranh; Tội vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp; Tội vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản; Tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; Tội vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng; Tội vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; Tội vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; Tội thông đồng, bao che cho người nộp thuế gây hậu quả nghiêm trọng; Tội vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng; Tội xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; Tội xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp; Tội vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; Tội vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; Tội vi phạm các quy định về quản lý đất đai; Tội vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; Tội cố ý làm trái quy định về phân phối tiền, hàng cứu trợ; Tội vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản; Tội vi phạm quy định về quản lý rừng; Tội vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã (Điều 217 đến Điều 234)

2. Dấu hiệu pháp lý

a. Khách thể

Là trật tự quản lý kinh tế của Nhà nước. Đây là những quan hệ xã hội hình thành trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về kinh tế, đảm bảo cho sự ổn định và phát triển nền kinh tế quốc dân.

b. Mặt khách quan: Thể hiện ở 03 nhóm hành vi:

- Nhóm thứ nhất là những hành vi vi phạm trong lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, thương mại, bao gồm những hành vi cụ thể sau: buôn lậu; vận chuyển trái phép hàng hóa, tiền tệ qua biên giới; sản xuất, buôn bán hàng cấm; tàng trữ, vận chuyển hàng cấm; sản xuất, buôn bán hàng giả; sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm, phụ gia thực phẩm; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; sản xuất, buôn bán hàng giả là thức ăn dùng để chăn nuôi, phân bón, thuốc thú y, thuốc bảo vệ thực vật, giống cây trồng, giống vật nuôi; đầu cơ; quảng cáo gian dối; lừa dối khách hàng; vi phạm quy định về cung ứng điện.

- Nhóm thứ hai là những hành vi vi phạm trong quy định trong lĩnh vực thuế, tài chính, ngân hàng, chứng khoán, bảo hiểm, bao gồm những hành vi cụ thể sau: trốn thuế; cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự; làm, buôn bán tem giả, vé giả; in, phát hành, mua bán trái phép hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; vi phạm quy định về bảo quản, quản lý hóa đơn, chứng từ thu nộp ngân sách nhà nước; lập quỹ trái phép; vi phạm quy định về hoạt động ngân hàng, hoạt động khác liên quan đến hoạt động ngân hàng; làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành tiền giả; làm, tàng trữ, vận chuyển, lưu hành công cụ chuyển nhượng giả hoặc các giấy tờ có giá giả khác; cố ý công bố thông tin sai lệch hoặc che giấu thông tin trong hoạt động chứng khoán; sử dụng thông tin nội bộ để mua bán chứng khoán; thao túng thị trường chứng khoán; làm giả tài liệu trong hồ sơ chào bán, niêm yết chứng khoán; gian lận trong kinh doanh bảo hiểm; gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp; gian lận bảo hiểm y tế; trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

- Nhóm thứ ba là những hành vi vi phạm khác xâm phạm trật tự quản lý kinh tế, bao gồm những hành vi cụ thể sau: vi phạm quy định về cạnh tranh; vi phạm quy định về kinh doanh theo phương thức đa cấp; vi phạm quy định về hoạt động bán đấu giá tài sản; vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí; vi phạm quy định về quản lý và sử dụng vốn đầu tư công gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng; thông đồng, bao che cho người nộp thuế gây hậu quả nghiêm trọng; vi phạm quy định về đầu tư công trình xây dựng gây hậu quả nghiêm trọng; xâm phạm quyền tác giả, quyền liên quan; xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp; vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên; vi phạm các quy định về sử dụng đất đai; vi phạm các quy định về quản lý đất đai; vi phạm quy định về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất; cố ý làm trái quy định về phân phối tiền, hàng cứu trợ; vi phạm quy định về khai thác, bảo vệ rừng và lâm sản; vi phạm quy định về quản lý rừng; vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã.

Nhìn chung, những hành vi trong mặt khách quan của cấu thành tội phạm xâm phạm trật tự kinh tế có đặc điểm sau:

Thứ nhất, đều là hành vi vi phạm các quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế. Những quy định này rất đa dạng và phong phú, có thể là những quy định mang tính chất chung bao gồm toàn bộ hệ thống kinh tế, nhưng cũng có thể là những quy định cụ thể, trực tiếp đối với từng lĩnh vực, từng ngành kinh tế. Đa số các hành vi trong mặt khách quan này được thể hiện bằng hình thức hành động phạm tội, có 14 tội (Điều 199, 200, 204, 206, 213, 214, 215, 219, 220, 221, 222, 227, 230, 232) được thể hiện ở hai hình thức hành động phạm tội và không hành động phạm tội; tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thấy nghiệm (Điều 216) được thể hiện ở hình thức không hành động phạm tội.

Thứ hai, Hậu quả do các tội phạm xâm phạm trật tự kinh tế có thể là thiệt hại vật chất (thiệt hại về tài sản của cơ quan, tổ chức, cá nhân) hoặc phi vật chất (thiệt hại về chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh của Nhà nước..) ở những mức độ khác nhau làm rối loạn thị trường, gây mất cân đối cung cầu, làm ảnh hưởng xấu đến nền sản xuất hàng hóa...

Thứ ba, các dấu hiệu khác thuộc mặt khách quan của tội phạm xâm phạm trật tự kinh tế (công cụ, phương tiện, thời gian, địa điểm, phương thức, thủ đoạn thực hiện tội phạm) không phải là dấu hiệu bắt buộc trong cấu thành tội phạm cơ bản trừ trường hợp luật định.

c. Mặt chủ quan: Được thực hiện với lỗi cố ý. Một số tội phạm có dấu hiệu động cơ tư lợi hay động cơ cá nhân khác là dấu hiệu bắt buộc của cấu thành tội phạm.

d. Chủ thể: Đa số là chủ thể thường – người từ đủ 16 tuổi trở lên, có năng lực trách nhiệm hình sự. Trong đó có 1 tội có dấu hiệu là chủ thể đặc biệt.

 Điểm mới của BLHS bổ sung pháp nhân thương mại là chủ thể của 22 tội phạm.

3. Hình phạt:

a. Hình phạt chính:

Đối với cá nhân phạm tội, hình phạt chính gồm: phạt tiền, cảnh cáo, cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, tù chung thân hoặc tử hình.

Đối với pháp nhân thương mại phạm tội, hình phạt chính gồm: phạt tiền, đình chỉ hoạt động có thời hạn; đình chỉ hoạt động vĩnh viễn.

b. Hình phạt bổ sung:

Đối với cá nhân phạm tội, hình phạt bổ sung gồm: phạt tiền, cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định, tịch thu tài sản.

Đối với pháp nhân thương mại phạm tội, hình phạt bổ sung gồm: phạt tiền, cấm kinh doanh, cấm hoạt động trong một số lĩnh vực nhất định, cấm huy động vốn.

Trên đây là chia sẻ của AV Counsel về các tội phạm xâm phạm trật tự quản lý kinh tế. 

_____________________________________

Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT TNHH AV COUNSEL

 Fanpage:  https://www.facebook.com/congtyluatavcounsel

                  https://www.facebook.com/luatsuvadoanhnghiep/

 Website: https://avcounsel.com/

 Email: info.avcounsel@gmail.com

 Hotline: 094.333.4040

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!

Trân trọng./.