TỘI VI PHẠM CHẾ ĐỘ MỘT VỢ, MỘT CHỒNG THEO BỘ LUẬT HÌNH SỰ NĂM 2015

Việc duy trì chế độ một vợ, một chồng không chỉ là một quy tắc đạo đức mà còn là một nghĩa vụ pháp lý. Khi sự chung thủy bị phản bội và gây ra hậu quả nghiêm trọng, hành vi này có thể bị xử lý hình sự. Vậy, tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng được quy định như thế nào trong Bộ luật Hình sự 2015?

Cơ sở pháp lý:

- Bộ luật hình sự năm 2015, sửa đổi bổ sung năm 2017;

Nội dung:

1. Chế độ một vợ, một chồng là gì?

Chế độ hôn nhân một vợ một chồng là một nguyên tắc của hôn nhân tiến bộ được Hiến pháp và Luật Hôn nhân và Gia đình ghi nhận. Là việc tại một thời điểm, một người chỉ được kết hôn hợp pháp với duy nhất một người khác và chỉ có một quan hệ vợ chồng (tức là chỉ có một vợ hoặc một chồng). Trong thời kì hôn nhân không được kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác. Chế độ này không chỉ là nền tảng xây dựng gia đình hạnh phúc, bình đẳng mà còn là cơ sở pháp lý để xử lý các hành vi vi phạm sự chung thủy, bảo vệ trật tự xã hội và sự bền vững của chế độ hôn nhân.

2. Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng theo Bộ luật Hình sự 2015

Bộ luật Hình sự 2015 đã có quy định về tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng như sau:

“Điều 182. Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng

1. Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng là hành vi của người đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình đang biết rõ là đang có chồng, có vợ làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng được quy định tại Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 với khung hình phạt như sau:

“Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm:

a) Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.”

Người phạm tội thuộc trường hợp quy định tại khoản 1 của điều này thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 01 năm hoặc phạt tù từ 03 tháng đến 01 năm, là tội phạm ít nghiêm trọng.

Tòa án căn cứ vào Điều 50 BLHS 2015 nếu người phạm tội chưa gây ra hậu quả, có nhiều tình tiết giảm nhẹ thì có thể áp dụng hình phạt cảnh cáo. Áp dụng phạt cải tạo không giam giữ đối với người phạm tội đã gây ra hậu quả, vừa bị xử phạt hành chính, có tình tiết tăng nặng, không có hoặc có ít tình tiết giảm nhẹ.

“2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

b) Đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.”

Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội theo khoản 2 của điều luật này, Tòa án cũng phải căn cứ Điều 50 BLHS 2015 nếu:

- Người phạm tội thuộc cả hai tình tiết quy định tại khoản 2 điều này sẽ bị áp dụng hình phạt nặng hơn người phạm tội chỉ có một tình tiết;

- Người phạm tội tuy thuộc một tình tiết quy định tại khoản 2 điều này nhưng lại có thêm tình tiết quy định tại điểm a,b khoản 1 điều này sẽ bị áp dụng hình phạt nặng hơn trường hợp phạm tội chỉ có một tình tiết thuộc khoản 2 điều này;

- Người phạm tội có nhiều tình tiết giảm nhẹ, không có tình tiết tăng nặng, thì có thể được phạt dưới 06 tháng tù hoặc chuyển sang hình phạt cải tạo không giam giữ;

- Nếu người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng, không có tình tiết giảm nhẹ thì có thể bị phạt đến 03 năm tù.

2. Dấu hiệu cấu thành tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng

- Chủ thể:

Là người có năng lực chịu trách nhiệm hình sự và đạt độ tuổi theo pháp luật quy định tại Điều 12 BLHS năm 2015, nghĩa là người phạm tội từ đủ 16 tuổi.

Đối với trường hợp, người phạm tội là người đang có vợ hoặc có chồng. Theo quy định Luật Hôn nhân và gia đình tại Điều 8 thì độ tuổi kết hôn là nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên.

Do đó, nếu một bên vợ hoặc một bên chồng vi phạm chế độ hôn nhân một vợ, một chồng thì phải đạt độ tuổi được kết hôn theo quy định. Đối với người phạm tội là người chưa có vợ hoặc chưa có chồng, người này chỉ cần từ đủ 16 tuổi là đủ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.

- Khách thể:

Khách thể là chế độ một vợ, một chồng, là một trong những nguyên tắc cơ bản của chế độ hôn nhân và gia đình mà Luật hôn nhân và gia đình quy định; bảo vệ chế độ một vợ, một chồng khỏi bị xâm hại cũng chính là giữ vững nguyên tắc của chế độ hôn nhân và gia đình.

- Mặt khách quan:

Có một trong các hành vi sau:

- Đang có vợ hoặc có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác

- Chưa có vợ hoặc chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ

Hậu quả:

Việc thực hiện hành vi nêu trên sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự khi có hậu quả xảy ra, đó là:

+ Làm cho quan hệ hôn nhân của một hoặc hai bên dẫn đến ly hôn;

+ Hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm;

+ Hoặc làm cho vợ, chồng hoặc con của một trong hai bên tự sát;

+ Hoặc đã có quyết định của Tòa án hủy việc kết hôn hoặc buộc phải chấm dứt việc chung sống như vợ chồng trái với chế độ một vợ, một chồng mà vẫn duy trì quan hệ đó.

- Mặt chủ quan:

Người phạm tội thực hiện hành vi do cố ý, người phạm tội nhận thức rõ việc kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác là hành vi vi phạm thấy trước được hậu quả nhất định xảy ra hoặc có thể xảy ra, mong muốn hậu quả đó xảy ra hoặc bỏ mặc cho hậu quả xảy ra. Đối với người vi phạm tội này thường bỏ mặc cho hậu quả xảy ra miễn là được chung sống như vợ chồng với nhau.

Tội vi phạm chế độ một vợ, một chồng tại Điều 182 Bộ luật Hình sự 2015 mang một ý nghĩa xã hội sâu sắc. Chế tài này không chỉ trừng phạt hành vi vi phạm sự chung thủy, mà còn là công cụ pháp luật hữu hiệu để bảo vệ giá trị cốt lõi của gia đình Việt Nam. Điều này góp phần răn đe và nâng cao ý thức về sự tôn trọng, chung thủy và bình đẳng giữa vợ và chồng, qua đó bảo vệ trật tự xã hội và sự phát triển lành mạnh của thế hệ tương lai.

____________________________________

Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT TNHH AV COUNSEL

 Fanpage: https://www.facebook.com/congtyluatavcounsel

                  https://www.facebook.com/luatsuvadoanhnghiep/

 Website: https://avcounsel.com/

 Email: info.avcounsel@gmail.com

 Hotline: 094.333.4040

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!

Trân trọng./