CÓ ĐƯỢC TÁCH THỬA ĐỐI VỚI ĐẤT ĐƯỢC HƯỞNG THỪA KẾ?

Trong hoạt động tư vấn pháp lý về thừa kế, quyền sử dụng đất là một trong những loại di sản quan trọng, vừa có giá trị pháp lý vừa có giá trị thực tiễn cao, do đó việc phân chia quyền sử dụng đất thừa kế luôn là vấn đề then chốt, cần được thực hiện một cách công bằng và minh bạch. Quá trình phân chia phải bảo đảm vừa thực hiện đúng các quyền và nghĩa vụ của những người liên quan, vừa tuân thủ đầy đủ các quy định của Bộ luật Dân sự 2015 và Luật Đất đai 2024, đồng thời phù hợp với thực tiễn quản lý, khai thác và sử dụng đất tại địa phương. Trên cơ sở đó, bài viết sau đây của AV Counsel sẽ cung cấp đến Quý bạn đọc những phân tích pháp lý chi tiết và hướng dẫn thực tiễn liên quan đến việc phân chia, tách thửa và cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trong thừa kế.

Di sản thừa kế là Quyền sử dụng đất, phân chia như thế nào?

Thừa kế quyền sử dụng đất được hiểu là việc chuyển giao quyền sử dụng đất của người đã chết sang cho những người thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật, tuân thủ quy định của Bộ luật Dân sự và pháp luật đất đai.

Đối với thừa kế theo di chúc, theo khoản 2 Điều 659 BLDS 2015, Trường hợp di chúc xác định phân chia di sản theo hiện vật thì người thừa kế được nhận hiện vật kèm theo hoa lợi, lợi tức thu được từ hiện vật đó hoặc phải chịu phần giá trị của hiện vật bị giảm sút tính đến thời điểm phân chia di sản; nếu hiện vật bị tiêu hủy do lỗi của người khác thì người thừa kế có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Quy định này bảo đảm rằng người thừa kế nhận di sản tương xứng với giá trị thực của tài sản tại thời điểm thừa kế.

Đối với Phân chia di sản theo pháp luật, tại khoản 2 Điều 660 BLDS 2015,  Những người thừa kế có quyền yêu cầu phân chia di sản bằng hiện vật; nếu không thể chia đều bằng hiện vật thì những người thừa kế có thể thỏa thuận về việc định giá hiện vật và thỏa thuận về người nhận hiện vật; nếu không thỏa thuận được thì hiện vật được bán để chia.

Nguyên tắc này vừa bảo đảm quyền sử dụng đất được phân chia công bằng, vừa đảm bảo giá trị di sản không bị thất thoát.

Như vậy, trong cả hai trường hợp, việc phân chia quyền sử dụng đất ưu tiên hiện vật, tức là quyền sử dụng đất trực tiếp; nếu không chia hiện vật được, mới tính đến giá trị tiền. Điều này phản ánh nguyên tắc bảo vệ quyền lợi thực tế của người thừa kế và duy trì giá trị di sản trong thực tiễn.

Tách thửa đất đối với đất được thừa kế: 

Căn cứ Điều 615 Bộ luật Dân sự 2015, những người thừa kế có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ tài sản trong phạm vi di sản do người chết để lại, trừ khi có thỏa thuận khác. Cụ thể: nếu di sản chưa chia, nghĩa vụ tài sản do người quản lý di sản thực hiện theo thỏa thuận của những người thừa kế; nếu di sản đã chia, mỗi người thừa kế chỉ thực hiện nghĩa vụ tương ứng với phần tài sản mình nhận; và ngay cả người thừa kế không phải là cá nhân cũng phải thực hiện nghĩa vụ tương tự.

Như vậy, pháp luật dân sự không cấm việc tách thửa đất thừa kế, và cá nhân được hưởng thừa kế có quyền tiến hành tách thửa nếu có nhu cầu. Tuy nhiên, việc tách thửa phải tuân thủ các điều kiện pháp luật về đất đai, bảo đảm quyền lợi hợp pháp của từng người thừa kế và phù hợp với quản lý đất đai.

Về bản chất, tách thửa đất thừa kế là thủ tục pháp lý nhằm phân chia quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất thành nhiều thửa riêng biệt, giúp mỗi người thừa kế quản lý và sử dụng độc lập. Khi thực hiện, từ một giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, cơ quan có thẩm quyền sẽ cấp hai hoặc nhiều giấy chứng nhận mới, tương ứng với các phần đất và tài sản được tách ra. Thủ tục này vừa minh bạch quyền sở hữu, vừa thuận tiện cho quản lý, giao dịch và bảo đảm quyền lợi của người thừa kế.

Một là, Pháp luật cho phép tách thửa đất thừa kế nhưng phải đáp ứng các điều kiện

Theo Luật Đất đai 2024 (Điều 220) và các quy định liên quan:

• Thửa đất là di sản thừa kế đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;

• Thửa đất không có tranh chấp và những người thừa kế đã thống nhất việc phân chia di sản (trong trường hợp không có di chúc hoặc di chúc không xác định rõ);

• Thửa đất không thuộc diện kê biên, bảo đảm thi hành án hoặc áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời;

• Thửa đất còn thời hạn sử dụng;

• Thửa đất có lối đi, kết nối với đường giao thông công cộng và đáp ứng nhu cầu cấp nước, thoát nước, sinh hoạt hợp lý;

• Diện tích thửa đất sau khi tách phải bảo đảm diện tích tối thiểu theo quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnhđối với từng loại đất. Nếu diện tích nhỏ hơn tối thiểu, phải hợp thửa với thửa đất liền kề.

Ngoài ra, việc tách thửa đất thừa kế phải tuân thủ các nguyên tắc sau:

• Chỉ thực hiện trên thửa đất đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các giấy chứng nhận tương đương;

• Đối với thửa đất đang tranh chấp, chỉ được phép tách phần đất không tranh chấp;

• Trường hợp phân chia theo bản án, quyết định của Tòa án, nếu không bảo đảm điều kiện, diện tích, kích thước tách thửa thì không thực hiện tách thửa;

• Trường hợp chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất, diện tích tối thiểu của thửa sau khi tách phải đáp ứng diện tích tối thiểu của loại đất mới; đối với thửa đất có đất ở và đất khác, không bắt buộc tách thửa khi chuyển mục đích, trừ khi người sử dụng đất có nhu cầu.

Hai là, Thủ tục khai nhận di sản trước khi tách thửa

Trước khi thực hiện tách thửa, người thừa kế cần khai nhận di sản thừa kế theo Điều 59 Luật Công chứng 2024 tại tổ chức hành nghề công chứng

Văn bản phân chia di sản đã được công chứng là căn cứ để cơ quan nhà nước có thẩm quyền đăng ký việc chuyển quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản cho người được hưởng di sản.

Ba là, Quy định về cấp Giấy chứng nhận sau khi tách thửa

Theo Điều 146 Luật Đất đai 2024, thửa đất sau khi tách thửa, nếu đáp ứng đủ điều kiện tại Điều 220 và các quy định của địa phương, sẽ được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất cho từng thửa đất mới.

Trường hợp thửa đất nhỏ hơn diện tích tối thiểu nhưng hình thành trước khi có văn bản quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, vẫn được cấp Giấy chứng nhận nếu đáp ứng các điều kiện khác. Việc này đảm bảo quyền sử dụng đất được pháp luật bảo vệ, đồng thời phù hợp với thực tiễn quản lý đất đai tại địa phương, căn cứ vào hạn mức đất ở nông thôn (Điều 195) và đô thị (Điều 196) do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định.

Như vậy, việc tách thửa đất thừa kế không chỉ giúp người thừa kế quản lý và sử dụng đất một cách độc lập, mà còn bảo đảm minh bạch quyền sở hữu, thuận tiện cho giao dịch, đồng thời phù hợp với quy định pháp luật hiện hành về đất đai. Thủ tục này vừa bảo vệ quyền lợi hợp pháp của từng người thừa kế, vừa đảm bảo quản lý đất đai theo quy hoạch và hạn mức tại địa phương, góp phần ổn định trật tự pháp lý trong lĩnh vực thừa kế và sử dụng đất.

_____________________________________

Quý khách hàng có nhu cầu sử dụng dịch vụ vui lòng liên hệ trực tiếp với chúng tôi:

CÔNG TY LUẬT TNHH AV COUNSEL

Fanpage: https://www.facebook.com/congtyluatavcounsel

                  https://www.facebook.com/luatsuvadoanhnghiep/

Website: https://avcounsel.com/

Email: info.avcounsel@gmail.com

Hotline: 094.333.4040

Rất mong nhận được sự hợp tác cùng Quý khách hàng!

Trân trọng./.